Huwelijksvermogensstelsels

1 Bestaat er in deze lidstaat een wettelijk huwelijksvermogensstelsel? Wat houdt het in?

Ja, dat klopt.

Volgens de Tsjechische wet worden alle bezittingen van de echtgenoten die een vermogenswaarde hebben en niet van het wettelijke stelsel zijn uitgesloten, beschouwd als huwelijksvermogen. Huwelijksvermogen valt onder het wettelijk stelsel, onder een specifieke overeengekomen regeling of onder een door de rechter vastgestelde regeling.

Volgens het wettelijk stelsel wordt alles wat een echtgenoot of beide echtgenoten gezamenlijk tijdens hun huwelijk hebben verworven, beschouwd als gezamenlijk vermogen, met uitzondering van het volgende:

a)         vermogensbestanddelen voor de persoonlijke behoeften van een van de echtgenoten;

b)         vermogensbestanddelen die een van de echtgenoten heeft verworven door schenking, nalatenschap of legaat, tenzij degene die de schenking doet of de erflater anders heeft bepaald;

c)         vermogensbestanddelen die een van de echtgenoten heeft ontvangen ter compensatie van immateriële schade aan zijn natuurlijke rechten;

d)        vermogen dat een van de echtgenoten heeft verworven door een juridische procedure met betrekking tot het feit dat hij de enige begunstigde is;

e)         vermogensbestanddelen die een van de echtgenoten heeft verworven ter compensatie van schade, vernietiging of verlies van zijn exclusieve eigendom.

Volgens het wettelijk stelsel zijn alle winsten uit vermogensbestanddelen die slechts aan een van de echtgenoten toebehoren, gezamenlijk vermogen.

Volgens het wettelijk stelsel zijn alle schulden die tijdens het huwelijk zijn gemaakt, gezamenlijk vermogen, tenzij deze schulden verband houden met vermogensbestanddelen die slechts aan een van de echtgenoten toebehoren, en uitsluitend in verhouding tot het aandeel dat de waarde van de winsten uit deze vermogensbestanddelen overstijgt, of tenzij deze schulden zijn aangegaan door een van de echtgenoten zonder toestemming van de ander. Het gaat hierbij niet om standaardaankopen of de aanschaf van basisbehoeften voor de familie.

2 Hoe kunnen echtgenoten hun huwelijksvermogensstelsel regelen? Wat zijn de formele vereisten in dit geval?

Verloofde of getrouwde koppels kunnen een vermogensstelsel overeenkomen dat afwijkt van het wettelijk stelsel.  De overeenkomst kan bestaan uit een aparte eigendomsregeling of een regeling die de opbouw van gezamenlijk vermogen beperkt tot de periode voorafgaand aan de beëindiging van het huwelijk; ook kan de overeenkomst de omvang van het gezamenlijk vermogen zoals gedefinieerd in het wettelijk stelsel uitbreiden of beperken. De overeenkomst kan regelingen met betrekking tot elk vermogensonderdeel omvatten, tenzij dit wettelijk is verboden. De overeenkomst kan met name de omvang of de inhoud of het stelsel betreffen, of de periode tijdens welke het wettelijk stelsel of een ander gezamenlijk vermogensstelsel van toepassing is, of afzonderlijke goederen of vermogen of vermogensgroepen. De overeenkomst kan toekomstig gezamenlijk vermogen anders classificeren dan het wettelijk stelsel. De overeenkomst kan ook voorzien in een vermogensstelsel in het geval dat het huwelijk eindigt.

Een overeenkomst inzake een huwelijksvermogensstelsel moet de vorm van een officieel document hebben (d.w.z. dat deze moet zijn gewaarmerkt door een notaris).

Wanneer een verloofd koppel een overeenkomst inzake een huwelijksvermogensstelsel sluit, treedt deze in werking op de datum van het huwelijk.

3 Zijn er beperkingen op de vrijheid om een huwelijksvermogensstelsel te regelen?

De overeenkomst kan regelingen met betrekking tot elk onderdeel omvatten, tenzij dit wettelijk is verboden.

De overeenkomst mag bepalingen inzake de gebruikelijke huisinrichting niet uitsluiten of wijzigen, tenzij een van de echtgenoten het huishouden heeft verlaten en weigert terug te keren. De overeenkomst mag een echtgenoot er niet aan hinderen in het levensonderhoud van zijn gezin te voorzien. De overeenkomst mag op grond van zijn inhoud of doel de rechten van een derde niet aantasten, tenzij deze derde hiermee heeft ingestemd in de overeenkomst. Een overeenkomst die is gesloten zonder instemming van de derde, heeft geen rechtsgevolgen voor deze derde.

4 Wat zijn de rechtsgevolgen van een echtscheiding, een scheiding van tafel en bed of een nietigverklaring van het huwelijk voor het huwelijksvermogen?

Huwelijksvermogen houdt op te bestaan wanneer het huwelijk eindigt; hiervan is sprake wanneer een echtgenoot overlijdt of dood wordt verklaard of bij scheiding. Wanneer huwelijksvermogen wordt ontbonden, moet het resterende vermogen worden verdeeld.

Als het huwelijk nietig wordt verklaard, wordt het geacht niet te zijn voltrokken. Na de nietigverklaring worden de eigendomsrechten en verplichtingen van het koppel op dezelfde manier behandeld als eigendomsrechten en verplichtingen bij een scheiding.

5 Wat zijn de gevolgen van het overlijden van een van de echtgenoten voor het huwelijksvermogensstelsel?

Het huwelijksvermogen wordt ontbonden en vervolgens verdeeld. De overlevende echtgenoot is de wettelijke erfgenaam van de overledene in de eerste en tweede categorie.

6 Welke instantie is bevoegd om te beslissen in een zaak betreffende een huwelijksvermogensstelsel?

Een rechtbank.

7 Wat zijn de gevolgen van het huwelijksvermogensstelsel voor de rechtsbetrekkingen tussen een echtgenoot en een derde?

Eventuele bezittingen die de echtgenoten vóór het huwelijk hebben verworven (onder meer), worden volgens het wettelijk stelsel niet tot het huwelijksvermogen gerekend. Volgens het wettelijk stelsel zijn alle schulden die tijdens het huwelijk zijn gemaakt, gezamenlijk vermogen, tenzij deze schulden verband houden met vermogensbestanddelen die slechts aan een van de echtgenoten toebehoren, en uitsluitend in verhouding tot het aandeel dat de waarde van de winsten uit deze vermogensbestanddelen overstijgt, of tenzij deze schulden zijn aangegaan door een van de echtgenoten zonder toestemming van de ander. Het gaat hierbij niet om standaardaankopen of de aanschaf van eerste levensbehoeften voor de familie.

In zaken met betrekking tot het gezamenlijk vermogen of delen daarvan die niet tot de gewone levensbehoeften worden gerekend, moeten de echtgenoten gezamenlijk optreden in de juridische procedure, tenzij een echtgenoot handelt met instemming van de andere. Als een echtgenoot zonder geldige reden en tegen de belangen van het echtpaar, van de familie of van het gezinshuishouden zijn toestemming weigert, of zijn wil niet kenbaar kan maken, kan de andere echtgenoot een rechtbank verzoeken om namens deze toestemming te geven.

Als een echtgenoot zonder de toestemming van de andere echtgenoot optreedt in een juridische procedure waarvoor deze toestemming nodig was, kan de andere echtgenoot deze procedure ongeldig laten verklaren. Als een van de echtgenoten een deel van het gezamenlijk vermogen voor commerciële doeleinden wil gebruiken, en als de vermogenswaarde van dat deel van het vermogen hoger is dan een bedrag dat in verhouding staat tot de materiële omstandigheden van de echtgenoten, moet de andere echtgenoot voor dit gebruik bij de eerste keer toestemming geven. Als de andere echtgenoot is uitgesloten van deze procedure, kan hij of zij deze ongeldig laten verklaren. Als een echtgenoot een deel van het gezamenlijk vermogen wil gebruiken voor de aankoop van een aandeel in een handelsonderneming of een coöperatie, of als de aankoop van dit aandeel leidt tot de garantiestelling van de schulden van een onderneming of coöperatie die niet in verhouding staat tot de materiële omstandigheden van het echtpaar, moet de andere echtgenoot hiervoor zijn toestemming geven; als de andere echtgenoot is uitgesloten van deze procedure, kan hij of zij deze ongeldig laten verklaren.

Als de echtgenoten een vermogensstelsel overeen zijn gekomen, mag de overeenkomst op grond van zijn inhoud of doel de rechten van een derde niet aantasten, tenzij de derde instemt met de overeenkomst. Een overeenkomst die is gesloten zonder instemming van de derde, heeft geen rechtsgevolgen voor deze derde.

8 Korte beschrijving van de procedure voor de verdeling, met inbegrip van de vereffening, van het huwelijksvermogen in deze lidstaat.

Als gezamenlijk vermogen is ontbonden of vereffend, of als de omvang ervan is verminderd, vindt kwijting van de eerdere gezamenlijke verplichtingen en rechten plaats door middel van verdeling. Als het verminderde, ontbonden of vereffende vermogen niet wordt verdeeld, zijn, waar passend, de regels inzake het gezamenlijk vermogen hierop van toepassing.

De verdeling van het vermogen mag de rechten van eventuele derden niet aantasten. Als de rechten van een derde door de verdeling zijn aangetast, kan deze derde een rechtbank vragen te beslissen dat deze verdeling geen gevolgen voor hem/haar heeft. Schulden kunnen alleen tussen echtgenoten worden verdeeld.

Een overeenkomst tussen de echtgenoten over de verdeling van het gezamenlijk vermogen geniet waar mogelijk de voorkeur (bijvoorbeeld in het geval van scheiding of een vermindering van het gezamenlijk vermogen). Een verdelingsovereenkomst wordt altijd van kracht op de datum waarop het gezamenlijk vermogen is verminderd, ontbonden of vereffend, ongeacht of de overeenkomst voor of na de vermindering, ontbinding of vereffening van het gezamenlijk vermogen is gesloten.

De verdelingsovereenkomst moet schriftelijk worden vastgelegd als deze tijdens het huwelijk is gesloten of als de eigendomsoverdracht van een te verdelen onderdeel schriftelijk moet worden vastgelegd (bv. bij onroerende zaken). Als de verdelingsovereenkomst niet schriftelijk hoeft te worden vastgelegd en als een van de echtgenoten deze regelt, moet de andere echtgenoot de verdeling aan deze echtgenoot bevestigen.

Als de echtgenoten het niet eens worden over een verdelingsregeling, kan elk van beiden de rechter om een beslissing vragen. De rechtbank moet uitspraak doen over een verdeling overeenkomstig de situatie die gold op het moment dat het huwelijksvermogen werd beperkt, ontbonden of vereffend.

Voor de verdeling gelden de volgende regels:

a)         beide echtgenoten moeten een gelijk deel van de te verdelen vermogensbestanddelen krijgen;

b)         elke echtgenoot moet middelen uit de gezamenlijke vermogensbestanddelen die hij heeft gebruikt voor zijn of haar exclusieve vermogen vergoeden;

c)         elke echtgenoot heeft het recht compensatie te vragen voor middelen uit zijn of haar exclusieve vermogen die zijn gebruikt voor de gezamenlijke vermogensbestanddelen;

d)         er moet rekening worden gehouden met de behoeften van kinderen ten laste;

e)         er moet rekening worden gehouden met de zorgtaken die elk van de echtgenoten op zich heeft genomen, met name de zorg voor de kinderen en het gezinshuishouden;

f)         er moet rekening worden gehouden met de bijdrage van elk van de echtgenoten aan de verwerving en het beheer van de gezamenlijke vermogensbestanddelen.

Als er binnen drie jaar na de vermindering, ontbinding of vereffening van het gezamenlijk vermogen geen verdeling van de bestanddelen van dat vermogen heeft plaatsgevonden, of geen verdelingsovereenkomst is gesloten, of geen verzoek bij de rechtbank is ingediend om uitspraak te doen over de verdeling, worden de echtgenoten of voormalige echtgenoten geacht de verdeling als volgt te hebben geregeld:

a)         materiële roerende goederen zijn eigendom van de echtgenoot die deze gebruikt, als enige eigenaar, om in zijn eigen behoeften of die van zijn gezin of huishouden te voorzien;

b)         overige materiële roerende en onroerende goederen zijn de gezamenlijke eigendom van beide echtgenoten en ieder bezit een gelijk aandeel van dit vermogen;

c)         overige eigendomsrechten, schulden en andere verplichtingen behoren toe aan beide echtgenoten, in twee gelijke delen.

9 Welke procedure en documenten of informatie zijn gewoonlijk vereist voor de registratie van onroerende goederen?

Een juridische procedure die een zakelijk recht op onroerende goederen vaststelt of overdraagt, of een procedure tot wijziging of intrekking van dit recht, moet schriftelijk plaatsvinden. Als de overdracht de eigendom van onroerende vermogensbestanddelen betreft die in een openbaar register staan, wordt de eigendomsoverdracht van kracht door de inschrijving in dat register.